klp.pl
Dobrze wiedzieć
Onomatopeja jest to figura stylistyczna, która służy naśladowaniu dźwięków otoczenia, przedmiotów, ludzi lub zwierząt. Celem onomatopei jest nie tylko podkreślenie dźwięku i nadanie tekstowi rytmu, ale też wywołanie określonych emocji, a także po prostu udekorowanie języka.
Onomatopeja jest to figura stylistyczna, która służy naśladowaniu dźwięków otoczenia, przedmiotów, ludzi lub zwierząt. Celem onomatopei jest nie tylko podkreślenie dźwięku i nadanie tekstowi rytmu, ale też wywołanie określonych emocji, a także po prostu udekorowanie języka.
Sposoby tworzenia onomatopei (z przykładami z literatury)
1. Stosowanie w tekście wyrazów określających rodzaj dźwięku, np. zgrzytać, trzeszczeć, chlupać, szczekać. Na przykład (onomatopeje zaznaczyliśmy pogrubieniem):
Adam Mickiewicz, Sonety krymskie, Burza:
Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei,
Głosy trwożnej gromady, pomp złowieszcze jęki,
Leopold Staff, Deszcz Jesienny:
O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny
I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny,
Dżdżu krople padają i tłuką w me okno...
Jęk szklany... płacz szklany... a szyby w mgle mokną
2. Celowe dobieranie słów, które czytane na głos wywołują efekt dźwięku. Czasem kilka wyrazów z rzędu zawiera celowe zestawienie głosek szeregu szumiącego, czyli sz, ć, ś cz:
Józef Czechowicz, Na wsi:
księżyc idzie srebrne chusty prać
świerszczyki świergocą w stogach
czegóż się bać
Jan Przyboś, Z Tatr:
To zgrzyt
czekana,
okrzesany z echa,
3. Stosowanie większych całości głoskowo-rytmicznych, które mają naśladować konkretne dźwięki. Na przykład "Lokomotywa", Julian Tuwim:
Buch – jak gorąco!
Uch – jak gorąco!
Puff – jak gorąco!
Uff – jak gorąco!
5. Słowotwórstwo. Szczególnie widoczne jest tutaj nadawanie dźwięków czasownikom, na przykład:
szuu – od czasownika szumieć
wrr – od czasownika wiercić
bzz – od czasownika bzyczeć
mrr – od czasownika mruczeć
Autor: