Syzyfowe prace na małym ekranie

W roku 1998 ukazał się serial telewizyjny na podstawie powieści Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace”, w reżyserii Pawła Komorowskiego. Serial składa się z sześciu odcinków. Przenosi akcję w lata dziewięćdziesiąte XIX wieku, od roku 1883 – 1893, a więc nieco inaczej niż w przypadku powieści – akcja ekranizacji rozpoczyna się w roku, w którym kończy się akcja powieści.

Odcinek pierwszy „1883” obejmuje rok nauki Marcina Borowicza w szkole elementarnej w Owczarach; drugi „1884” – egzaminy wstępne do gimnazjum w Kielcach do sporu księdza prefekta w kościele z profesorem Majewskim o śpiewanie hymnu po rosyjsku; trzeci „1885 – 1889” – pobyt Borowicza w domu na święta Bożego Narodzenia, złożenie kwiatów na mogile powstańca, śmierć matki, przybycie do gimnazjum Andrzeja Radka, którego w drodze do Kielc zabiera Borowicz oraz nasilenie się rusyfikacji w szkole i poddaniu się wynarodawianiu przez Marcina; czwarty „1890” – wyrzucenie Radka z gimnazjum i interwencję Marcina u inspektora, wakacje w Gawronkach, spotkanie chłopców w starym młynie, na którym Borowicz zaczyna rozumieć problem rusyfikacji młodzieży polskiej oraz początki miłości chłopca do Anny Stogowskiej, odcinek piąty „1891” – tajne spotkania młodzieży polskiej, lekcję historii Kostriulewa, sprzeciw Waleckiego, pobicie Marcina przez zbirów nasłanych przez ojca „Biruty”, przybycie do Kielc Bernarda Zygiera; szósty „1893” – samokształcenie młodzieży polskiej dzięki książkom Andrzeja Radka, zemstę Borowicza na Majewskim, spotkanie z Anną, zakończenie szkoły i powrót Stogowskiej z Rosji, zakończony sceną, w której Marcin Borowicz podąża za dziewczyną do parku.

Serial nie jest wierną ekranizacją powieści. Akcja ekranizacji została przeniesiona do Kielc, rozszerzona o kilka wątków, które nie występują w powieści. Reżyser skupił się głównie na ukazaniu problemów rusyfikacji młodzieży polskiej oraz walki z uciskiem politycznym.

W roku 2000, 11 października miała miejsce premiera kinowej wersji serialu „Syzyfowe prace”. Reżyser skupił się w niej wyłącznie na ostatnich trzech latach nauki Marcina Borowicza w gimnazjum, uważając je za najbardziej tragiczne. Kontrastem dla losów głównego bohatera są dzieje Andrzeja Radka, chłopskiego syna, który za wszelką cenę pragnie zdobyć wykształcenie. Reżyser nie pominął również wątku miłosnego między Marcinem a Anną Stogowską. W wersji kinowej w dużej mierze wykorzystano zdjęcia z serialu.

  Dowiedz się więcej