Ośrodki życia kulturalnego w Polsce w okresie dwudziestolecia międzywojennego

W stolicy centrami kultury były nie tylko kawiarnie, ale także i prywatne domy. Jako przykład mogą tu posłużyć Aida - willa w Podkowie Leśnej pod Warszawą, a później dwór w Stawiskach należące do rodziców Anny Lilpop, żony Jarosława Iwaszkiewicza. To urokliwe miejsce szybko stało się miejscem spotkań literatów, artystów, dziennikarzy, malarzy i aktorów nie tylko związanych z poglądami Skamandrytów. Miejsca te odwiedzali regularnie między innymi Karol Szymanowski, Mieczysław Grydzewski, Czesław Miłosz.

Kraków

Krakowska atmosfera życia kawiarnianego i knajpowego, mimo ciągle pielęgnowanych tradycji romantyczno-pozytywistycznych, przyczyniła się do powstania dwóch klubów futurystycznych: w 1919 roku „Pod Katarynką” (pełna nazwa Niezalegalizowany Klub Futurystów "Pod Katarynką") oraz w pierwszych dniach listopada dwa lata później „Gałki Muszkatołowej” (mieszczącej się na rogu ulic Krupniczej i Podwale, w narożnej salce kawiarni "Esplanada"), w których działali krakowscy futuryści oraz malarze formiści, między innymi Młodożeniec, Jasieński, Chwistek i Czyżewski.

To właśnie w mieście Smoka Wawelskiego w 1921 roku zaczęło wychodzić słynne, choć 4-stronicowe pismo Bruno Jasieńskiego Nuż w bżuchu, w którym opublikowano między innymi artykuły autorstwa Bruno Jasieńskiego, Anatola Sterna, Stanisława Młodożeńca i Tytusa Czyżewskiego.

Poza tym w Krakowie działała grupa poetycka Awangarda krakowska, z Tadeuszem Peiperem, Julianem Przybosiem i Brzękowskim na czele, mieszkali i pisali tam także Maria Pawlikowska-Jasnorzewska i Leon Kruczkowski. Ośrodkiem krakowskiego życia literackiego była oczywiście Uniwersytet Jagielloński, a swoistym symbolem międzywojennego krakowskiego twórcy na zawsze już chyba pozostanie autor Nienasycenia – Witkacy.

Lwów

We Lwowie w okresie międzywojennym działało Wydawnictwo Ossolineum - najstarsza polska oficyna działająca nieprzerwanie od 1817 roku i współcześnie jeden z największych ukraińskich uniwersytetów państwowych - Uniwersytet im. Jana Kazimierza, czyniąc z tego tradycyjnego miasta ośrodek kulturalny na mapie II Rzeczypospolitej.

Wilno

Wileńscy pisarze (tworzyli tam m. in. Konstanty Ildefons Gałczyński, Czesław Miłosz) byli skupieni wokół Uniwersytetu im. Stefana Batorego, na wieczory poetyckie spotykali się w klasztorze Bazylianów, a na posiedzenia wileńskiego oddziału Związku Zawodowego Literatów Polskich w „celi Konrada” (Konrado cele).
Wilno zasłynęło także jako siedziba grupy poetyckiej Żagary.

Lublin

W Lublinie działała tzw. Druga awangarda oraz młody, zdolny poeta w latach trzydziestych silnie związany z grupą literacką Kwadryga - Józef Czechowicz, autor wielu utworów lirycznych poświęconych miastu, np. Lublin z dala, z tomu Stare kamienie:

(…) Na wieży furgotał blaszany kogucik,
na drugiej – zegar nucił.
Mur fal i chmur popękał
w złote okienka:
gwiazdy, lampy (…).

Drohobycz

W tym małym kresowym miasteczku leżącym koło Lwowa wychował się i tworzył Bruno Schulz. Teraz istnieje tam muzeum poświęcone najwybitniejszemu obywatelowi.

Zakopane

Zakopane zaistniało na kulturalnej mapie II Rzeczypospolitej już w epoce Młodej Polski, gdy stał się ośrodkiem rekreacyjnym, do którego przyjeżdżali najwybitniejsi twórcy. Miasto dostarczało im zabawy, atmosfery sprzyjającej tworzeniu, pięknych krajobrazów także w XX-leciu. Symbolem Zakopanego, na które w latach 20. i 30. nadal była „moda” był Witkacy. W stolicy Tatr bywali także regularnie Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Jarosław Iwaszkiewicz, Antoni Słonimski, a na stałe mieszkali Karol Szymanowski czy Kornel Makuszyński.

  Dowiedz się więcej