klp.plWarszawa
Styl dwudziestolecia międzywojennego kształtowała ulica Nowy Świat, na której mieściły się najlepsze kawiarnie („Pod Picadorem” przy numerze 57), działały najciekawsze teatrzyki, spotykały się najwybitniejsze osobistości II Rzeczypospolitej.
Ważnym miejscem na mapie stolicy był także oczywiście Zamek Królewski, który w tamtym czasie pełnił nie tylko rolę zabytku, lecz także mieszkania autora Przedwiośnia – Stefan Żeromski zajmował wówczas wieżę budowli, w której urządził sobie całkiem wygodne lokum!
Poza tym w Warszawie tworzyła grupa Skamander, zrzeszająca Antoniego Słonimskiego, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Juliana Tuwima oraz Jarosława Iwaszkiewicza. Piątka erudytów wynajmowała hotele i pensjonaty w tym mieście, włóczyła się po nocnych klubach, przesiadywała godzinami w kawiarniach, szczególnym upodobaniem darząc przede wszystkim kawiarnię „Ziemiańską”, istniejącą od 1918 roku przy ulicy Mazowieckiej 12, gdzie twórcy mieli własny stolik (zwany „górką” znajdował się na piętrze dobudowanym w późniejszym okresie działalności kawiarni), do którego zaproszenie uważano za specjalne wyróżnienie. Niektórzy historycy literatury, kierując się wspomnieniami ówczesnych „zwykłych” bywalców kawiarni, przychylają się ku opinii, że „Ziemiańska” była swoistym „obozem” Skamandrytów, „Kwaterą Główną Literatury Polskiej”. Prócz Skamandrytów bywali tam także inni amatorzy podobno fatalnej kawy: krytycy, dziennikarze, wydawcy, a nawet profesorowie leżącego nieopodal Uniwersytetu Warszawskiego. O ogromnej roli kawiarni świadczy fakt, iż stała się motywem w malarstwie (Efram i Mensie Seidenbeutelowie, Widok z okna) czy poezji. Konstanty Ildefons Gałczyński w wierszu Śmierć poety pisał:
Zna go dobrze Warszawa: Pożyczał - nie oddawał,
nasienie drańskie;
a "poetyczne dale”
to były te skandale
w Małej Ziemiańskiej.
Wnętrze „Ziemiańskiej”, która swoją nazwę zawdzięczała sąsiedztwu z Towarzystwem Kredytowym Ziemskim, ozdobił swoją wielobarwną polichromią malarz, grafik, litograf i scenograf Wacław Borowski.
Kolejną ważną warszawską siedzibą międzywojennych twórców była wspominana już kawiarnia „Pod Picadorem”, otwarta 29 listopada 1918 roku przy ulicy Nowy Świat 57, a w 1919 roku przeniesiona do piwnicy Hotelu Europejskiego, do którego wchodziło się przez sklep gastronomiczny Kubina. Jej pomysłodawcą był poeta Tadeusz Raabe, a osobami odpowiedzialnymi za dekoracje wnętrza: Romuald Kamil Witkowski i Aleksander Świdwiński.
Przesiadywał w niej między innymi Julian Tuwim – współautor prowokacji związanej ze społeczną rolą poety i poezji. Pewnego dnia goście kafejki mogli sobie przeczytać cennik usług, sporządzony i wywieszony przez bywających tam „artystów”. Oto kilka pozycji ze szczegółowej i skrupulatnie opracowanej listy usług wraz ze „stosownym” cennikiem:
(…) zwyczajna rozmowa (3-5 minut), z prawem podania ręki – 50 marek (…)
Ofiarowanie przeczytanego utworu – 75 marek (…)
Propozycje matrymonialne – tylko w czwartki (…)
Uwaga 1. Poeta Tuwim podobnych zgłoszeń nie przyjmuje.
Uwaga 2. Do pozostałych poetów mogą się zgłaszać tylko interesantki posiadające przeszło 75000 marek posagu (bez różnicy płci, narodowości i wyznania).
„Pod Picadorem”, prócz wysłuchania najnowszych wierszy, deklamowanych na specjalnie przygotowanym do tego podium, można było posłuchać satyr politycznych oraz antymieszczańskich.
Prócz aktywności „kawiarnianej”, Warszawa w latach 20. i 30. XX wieku mogła poszczycić się tym, iż właśnie tam działał niezapomniany twórca kabaretów literackich Qui Pro Quo, Banda i Cyrulik Warszawski – Marian Hemar oraz wybitny reżyser teatralny Leon Schiller, tam Karol Stryjeński zaprojektował gmach Instytutu Propagandy Sztuki, właśnie tam z Zamościa przyjeżdżał Bolesław Leśmian, właśnie tam na stałe mieszkali i największe dzieła epoki tworzyli Melchior Wańkowicz, Zofia Nałkowska, Kornel Makuszyński, Tadeusz Boy-Żeleński, a w końcu tam działała prężnie grupa polskich futurystów, skupiona wokół Anatola Sterna i Aleksandra Wata.
strona: - 1 - - 2 -
Autor: