Motyw wędrówki w literaturze

BIBLIA - Księga Rodzaju - wyrazistym przykładem człowieka skazanego na tułaczkę jest Kain, który w przypływie zazdrości zabił własnego brata. Obaj bracia składali przed Bogiem ofiarę - dziękowali w ten sposób za owoce swojej pracy. Abel złożył w ofierze owcę, a Kain pierwsze plony zboża. Abel miał czyste serce i jego ofiara radowała Pana Boga. Kain zaś, był zazdrosny i Bóg nie przyjął jego ofiary. Nie podobało się to Kainowi i chodził z ponurą twarzą. Bóg powiedział do Kaina "gdybyś postępował dobrze, miałbyś twarz pogodną." Postanowił, że zabije swojego brata - Abla. Gdy byli w polu, Kain wziął kamień i zabił Abla. Bóg zapytał Kaina: Gdzie jest twój brat Abel. Kain odpowiedział: Nie wiem nie jestem jego stróżem. Ale Pan Bóg wiedział co uczynił Kain, więc rzekł do niego: Nie będziesz uprawiał swej roli. Na twoim polu już nic nie wyrośnie. Staniesz się tułaczem na ziemi.

Główną postacią Księgi Wyjścia jest Mojżesz, który otrzymuje od Boga polecenie by wyprowadzić swój lud z niewoli egipskiej i poprowadzić do Kanaanu. To on staje na czele "exodusu" i przez niego Pan nadaje ludowi Prawo. Wędrówka Mojżesza sw poszukiwaniu "ziemi mlekiem i miodem płynącej" staje się odwiecznym symbolem poszukiwania przez ludzi dobrobytu i szczęścia.

"Odyseja" - Homer stworzył archetyp człowieka - podróżnika, wędrowca, tułacza,. To każdy człowiek, który walczy o przetrwanie, błądzi, odbywa podróż w czasie i przestrzeni, także podróż w głąb własnej duszy. Odyseusz to "człowiek w drodze", który po długiej nieobecności chce wrócić do domu, do wiernie czekającej żony, jednak zgodnie z wolą bogów przez dziesięć lat tuła się po świecie, zanim wreszcie może ujrzeć brzegi Itaki. Dążąc do swej ojczyzny błądził, zawracał z drogi, tułał się po morzach. Wrócił sam, zgodnie z wolą Posejdona, bez załogi, okrętów i bogactw, ale cel osiągnął. Szeroko pojęty motyw podróży i podróżnika, ukazany przez Homera, pozwala spojrzeć na życie i naszą przez nie drogę jak na nieustanną wędrówkę, a na siebie samego, jak na tułacza, który, podobnie jak Odys, dąży do jakiegoś celu.

"Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy" - M. de Cervantes bohaterem swojej powieści czyni prostodusznego szlachcica z Manczy, który po lekturze ksiąg o błędnych rycerzach walczących z olbrzymami i potworami, postanawia wyruszyć w świat, aby poszukiwać rycerskich przygód i walczyć z wszelkim złem. Mimo swego cudacznego wyglądu, budzącego u ludzi śmiech, z przekonaniem wypełniał swą misję.

"Kubuś fatalista i jego pan" - D. Diderot każe swoim bohaterom nieustannie podróżować, choć nie określa skąd i dokąd jadą. Ich podróż jest pretekstem do snucia przez Kubusia opowieści o swych amorach.

"Sonety krymskie" - Adam Mickiewicz wprowadza nowy typ bohatera, charakterystycznego dla romantyzmu - pielgrzyma by pokazać los poety-tułacza, opowiedzieć prawdę o losie człowieka pozbawionego ojczyzny. Kreując postać pielgrzyma pragnął stworzyć obraz własnej osobowości, a za pomocą egzotyki Krymu swoje stany emocjonalne. Mickiewiczowski pielgrzym to postać na wskroś romantyczna. Cechuje go samotność, którą możemy dwojako pojmować. Mickiewiczowski bohater jest wygnańcem, zmuszonym do opuszczenia ojczyzny i tułaczki po obcych krajach. Obarczony zostaje bagażem pamięci, los gorzko go doświadcza. Odczuwa również samotność uczuciową, ponieważ znajduje się daleko od ludzi, których kocha.

"Hymn" - Juliusz Słowacki mówi o życiu wygnańca, skazanego na nieustanną tułaczkę, żeglugę, której ostatecznym portem nie jest ojczyzna.
Jadro ciemności Joseph Conrad o głównym bohaterze mówi: „Najgorszy zarzut, jaki mógł spotkać Marlowa, to że nie był on typowym przedstawicielem swego zawodu. Był marynarzem, ale był również wędrowcem (…)”. Marlow nie potrafił zadomowić się na dłużej w jednym miejscu. Podróżowanie było dla niego czymś naturalnym, co sprawiło mu przyjemność. Niemal przez całą opowieść widzimy Marlowa w ciągłej drodze. Najpierw trzydzieści dni płynie z Europy do Afryki, następnie przez piętnaście dni pieszo przemierza dżunglę, a jego rejs do stacji Kurtza trwa około dwóch miesięcy.

"Mały Książę" - A. de Saint-Exupéry ukazuje międzyplanetarną wędrówkę małego mieszkańca planety B-612. Podróżowanie dostarcza Małemu Księciu powodów do zdziwienia i niezadowolenie. Dzięki niej poznaje, czym jest miłość, przyjaźń i śmierć. Wartości, jakim hołdują dorośli rozczarowują bohatera, który uosabia marzenia i poszukiwanie dziecka.

"Odys" - L. Staff mówi, że tak jak bohater Homera wraca do swej ojczyzny, żeby umrzeć, tak i my wędrujemy do wyznaczonego przez naturę celu "ojczyzny wiecznej". Jest to składnikiem naszego losu. W taki oto sposób Staff ujawnia prawa rządzące naturą, rzeczywistością. W tym ujęciu:

Każdy z nas jest Odysem,
Co wraca do swojej Itaki.

Utwór łączy motyw dotyczący losu człowieka, którym jest śmierć. Ukazuje współczesność, w której osadzony zostaje homerycki mit. Dla Staffa jest nim los człowieka w ogóle, we współczesnym świecie. Poeta ukonkretnia go, wskazuje na jego ponadczasowe wartości bez względu na realia historyczne.

"Dolina Muminków w listopadzie" - Tove Jansson jednym ze swoich bohaterów czyni ubranego w zielony kapelusz z dużym rondlem oraz nieprzemakalny płaszcz Włóczykija. Co roku jego odejście z Doliny Muminków oznaczała, że nadeszła jesień. Zawsze, kiedy powracał rozpoczynała się wiosna. Odchodził zawsze nagle, idąc spokojny "niczym wędrujące drzewo, na którym nie rusza się ani jeden liść". Wędrówka była dla niego wszystkim.

"Wędrówką życie jest człowieka" - Edward Stachura zawiera sugestywny nakaz - idź!. Wędrówka jest dla autora nie tylko celem, ale i sensem życia. Ciągłe podróżowanie, poznawanie nowych ludzi i przestrzeni daje mu poczucie wolności. Poprzez wierną i nieustanną wędrówkę Stachura pragnie odnaleźć szczęście; wypełnić dany mu czas.

  Dowiedz się więcej