Co to jest orzeczenie modalne?

Orzeczenie modalne konstruowane jest za pomocą czasowników modalnych oraz bezokoliczników. Czasowniki modalne informują o tym, że czynność jest przymusowa, obowiązkowa, możliwa czy celowa np.: chcieć, musieć, pragnąć, potrafić itp. Bezokoliczniki to chociażby słowa: pływać, śpiewać, powinno się, myśleć itp. Jeśli w zdaniu są ze sobą zestawione, tworzą wspólnie orzeczenie modalne.



Orzeczenia modalne możemy konstruować na trzy sposoby:
Zestawiając czasownik modalny z bezokolicznikami: chcieć, musieć, pragnąć, móc, potrafić. Czasownik modalny tworzy wówczas związek zgody z podmiotem, to znaczy, że jego forma dostosowuje się do osoby, liczby oraz czasu, np.: chcemy, potrafiłem, musiałaś, mogą. Druga część jest dowolnym bezokolicznikiem:

Bardzo chciałem pływać jak mistrzowie.
Gosia musi napisać to wypracowanie na jutro.
Możemy pójść do kina w sobotę wieczorem.

Zestawiając czasownik w trzeciej osobie liczby pojedynczej: należy, powinno się z dowolnym bezokolicznikiem:

Należało się nie spóźniać.
Powinno się zadbać o naszą planetę.
Należy przestrzegać przepisów drogowych.

Zestawiając nieodmienne zwroty (leksemy nieodmienne), które mogą występować w funkcji czasowników (można lub trzeba) z dowolnym bezokolicznikiem:

Czy można wziąć torbę ze sklepu?
Trzeba pamiętać o przestrzeganiu przepisów.
Nie można wynająć tego mieszkania od zaraz.

  Dowiedz się więcej