klp.plDopełnienie bliższe
Dopełnienie bliższe to takie, które po zmianie zdania ze strony czynnej na stronę bierną, może przejąć funkcję podmiotu. Na przykład:
Ania posprzątała stół.
W tym zdaniu Ania jest podmiotem, posprzątała jest orzeczeniem, a stół jest dopełnieniem. Zdanie sformułowane jest w stronie czynnej. Możemy to rozpoznać po czasowniku być. Spróbujmy jednak zmienić to zdanie na stronę bierną:
1. Zdanie w stronie czynnej: "Kot złapał mysz." Zdanie w stronie biernej: "Mysz została złapana przez kota."
W tym przypadku "mysz" jest dopełnieniem bliższym, ponieważ po zmianie na stronę bierną staje się podmiotem zdania.
2. Zdanie w stronie czynnej: "Firma wyprodukowała nowy model samochodu." Zdanie w stronie biernej: "Nowy model samochodu został wyprodukowany przez firmę."
"Nowy model samochodu" jest dopełnieniem bliższym.
3. Zdanie w stronie czynnej: "Szukam skarbu". Zdanie w stronie biernej: "Skarb jest szukany przeze mnie".
Dopełnienie "skarb" po przekształceniu zdania na stronę bierną pełni funkcję podmiotu/
Dopełnienie dalsze
W przypadku dopełnienia dalszego jest już prościej. Dopełnienie dalsze pojawia się we wszystkich przypadkach, kiedy nie mamy do czynienia z dopełnieniem bliższym. To znaczy, kiedy zdania nie da się zmienić na stronę bierną. Sam zobacz:
Na przykład:
1. Zdanie: "Mama mówi o chorobie".
W tym zdaniu "o chorobie" jest dopełnieniem dalszym. Nie możemy przekształcić tego zdania na stronę bierną w taki sposób, aby dopełnienie "o chorobie" stało się podmiotem.
2. Zdanie: "Chłopiec marzy o hulajnodze."
W tym przypadku "o hulajnodze" jest dopełnieniem dalszym. Tak jak w poprzednim przykładzie, nie da się przekształcić tego zdania na stronę bierną w taki sposób, aby dopełnienie "o hulajnodze" stało się podmiotem.