- Wśród ludności Warszawy najbardziej wyróżniali się arystokraci, którzy byli ludźmi próżnymi, skupionymi głównie na wystawnym życiu i rozrywkach.
- Mieszczanie byli najbardziej zróżnicowaną grupą społeczną zarówno pod kątem pochodzenia, jak i stanu posiadania.
- Na samym dole hierarchii społecznej znajdowali się biedacy z terenów Powiśla, którzy często schodzili na drogę przestępczą lub trudnili się prostytucją.
- W „Lalce” zobaczysz wiernie odwzorowaną panoramę XIX-społeczeństwa polskiego pełnego kontrastów i nierówności społecznych.
- Prus zwrócił uwagę na to, że w jednym mieście obok żyjących w eleganckich domach arystokratów mieszkali nędzarze, a różnice między nimi powodowały podziały i wzajemną niechęć.
„Przedwiośnie” Stefan Żeromski – w powieści ukazany został kontrast między bogactwem i wystawnym życiem mieszkańców dworku w Nawłoci, a ich egzystencją ich służby i mieszkających w okolicznych wsiach chłopów. Motyw biedy i bogactwa był związany także z rewolucją w Baku;