- Atmosfera strachu panująca podczas stanu wojennego powodowała, że większość ludzi biernie obserwowała sytuację i podporządkowywała się systemowi.
- Ludzie obawiali się donosu i aresztowania, dlatego nie chcieli przyciągać uwagi władz.
- Jedynie nielicznie otwarcie wyrażali swój bunt wobec decyzji władz.
- Tak postąpili uczniowie z opowiadania „Wróg”, tworząc apel o przywrócenie internowanej polonistki.
- Buntowniczą postawę przyjął także bohater opowiadania „Boże, zmiłuj się nad Wilnem”.
- Niektórzy Polacy buntowali się po cichu, publikując nieocenzurowane pisma („Głód prawdy”) oraz przekazując je obywatelom („Kolporter”).
- Także sami reprezentanci władzy buntowali się i okazywali współczucie zwykłym ludziom („Rewizja”).
„Profesor Andrews w Warszawie” Olga Tokarczuk – profesor Andrews przypadkiem znalazł się w Polsce w czasie, gdy wprowadzono stan wojenny. Bohater czuł się bezradny, ponieważ nie rozumiał zaistniałej sytuacji i czuł się nią zaniepokojony, a w oczach spotykanych Polaków również widział smutek i strach;