- W opowiadaniu została opisana wizyta wiatru na pewnej polanie na Polesiu Litewskim.
- Drzewa opowiedziały mu historię powstańców, którzy polegli w tym miejscu.
- Zwróciły uwagę na to, że wśród walczących było wielu młodych ludzi (np. Maryś Tarłowski), którzy zostali oderwani od swojego życia na rzecz walki o ojczyznę.
- Ostatecznie powstańcy ponieśli klęskę w starciu z przewagą wojsk rosyjskich.
- „Gloria victis” to utwór, w którym autorka chciała zachować pamięć o powstaniu styczniowym, gdyż była świadkiem tego, jak szybko rodacy zapominali o poświęceniu walczących.
- Tytuł utworu nawiązuje do tego, że mimo klęski powstańcom należy się chwała za ich odwagę, waleczność i patriotyczną postawę.
- Dzięki utworom podobnym do „Gloria victis” pamięć o powstaniu została zachowana w społeczeństwie i dodawała Polakom nadziei na odzyskanie wolności.
„Nad Niemnem” Eliza Orzeszkowa – w utworze pokazana została pamięć o powstańcach styczniowych, którą bohaterowie utrwalali poprzez odwiedzanie mogiły poświęconej poległym w walce przodkom.