- Stanisław Wyspiański opisał autentyczne wydarzenie, jakim był ślub inteligentna z chłopką.
- Na przyjęcie w Bronowicach przybyło wielu przedstawicieli krakowskiej inteligencji.
- Pozornie dobrze bawili się z chłopami, jednak na podstawie ich zachowania można dostrzec, że robili to z nudów, a w rzeczywistości okazywali chłopom swoją wyższość.
- Zachwyt inteligencji nad życiem chłopów (chłopomania) był jedynie pozorny.
- Wyspiański w „Weselu” zawarł krytyczną ocenę polskiej inteligencji.
- Zarzucał im dekadencką postawę, brak odwagi do wcielenia w życie działań narodowowyzwoleńczych oraz postrzeganie chłopów przez pryzmat mitów utrwalanych w społeczeństwie.
„Dziady cz. III” Adam Mickiewicz – inteligencja w utworze była towarzystwem obojętnym na tragiczny los młodych patriotów i zajmowała się wyłącznie rozrywkami, nawet jeśli oznaczały one bratanie się z senatorem Nowosilcowem odpowiedzialnym za krzywdy polskiego narodu. Dla inteligencji liczyły się własne wygody, a poświęcenie młodych ludzi traktowali wyłącznie jako dobry temat do napisania wiersza;